Evalueren is een belangrijk onderdeel van
KWALITEITSVOL ONDERWIJS. De visie op evalueren vloeit voort uit de globale onderwijsvisie van onze onderwijsinstelling. Ons evaluatiebeleid en ons pedagogisch project zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Als team staan we
200% achter onze visie op kwaliteitsvol onderwijs. In deze visie zijn peerpunten opgenomen die we willen laten terugkeren in ons evaluatiebeleid en de visie daarrond.
We zijn er ons dermate van bewust dat
KWALITEITSVOL evalueren als resultaat moet hebben dat het een globaal beeld geeft over de
VAARDIGHEDEN, DE KENNIS EN DE ATTITUDES van onze kinderen. Hierbij hebben we ook oog voor de
TALENTEN van de kinderen.
IEDER KIND IS UNIEK en daarom heeft ook iedere kind nood aan
VERSCHILLENDE ONDERWIJSBEHOEFTEN. De ondersteuning moet dan steeds bijgestuurd worden. Naast het evalueren, is
REMEDIËREN EN PREVENTIEF WERKEN misschien zelfs nog een belangrijkere stap in het onderwijsleerproces.
Om te komen tot leren evalueren is het belangrijk dat we inzetten op
WELBEVINDEN en
BETROKKENHEID. Een veilig klasklimaat behoort tot een basisvereiste op onze school.
Evalueren heeft vier functies: begeleidend (sterke en zwakke punten in het leerproces
opsporen en daar feedback over geven aan de leerling), bijsturend (de leerling remediëren
en/of hem helpen om zijn leerproces bij te sturen, uitbreiding van leerstof, de leraar bijsturen in zijn
didactisch handelen), beoordelend (vaststellen of de leerlingen de doelstellingen bereikt of de
competenties verworven heeft) en oriënterend (uitspraken doen over de studieloopbaan van
de leerling).
Wij vinden het belangrijk dat we op deze manier een duidelijk
zicht krijgen op de ontwikkeling of evolutie die een kind maakt.
Door middel van evalueren kunnen we het leerproces in het
oog houden en eventueel tijdig ingrijpen wanneer we merken
dat het nodig is. Volgens de noden van het kind wordt er dan
gekeken wat de beste aanpak kan zijn : remediëren,
uitbreidingsleerstof, preventief werken, differentiatie,…
Door middel van zelfevaluatie en peer-evaluatie krijgen de
kinderen een beter zicht op het eigen kunnen. Leerlingen
kunnen hun leren leren eventueel bijsturen en optimaliseren.
Hierdoor verhoogt het zelfvertrouwen (welbevinden) en de
betrokkenheid. Het is de taak van iedere leerkracht om hier aan te werken zodat de leerlingen hun
eigen leren in handen kunnen nemen.
Natuurlijk is evaluatie niet alleen nodig voor de leerlingen. De leerkracht trekt hier belangrijke
conclusies uit :
Natuurlijk krijgen ouders door middel van evalueren en rapporteren een duidelijk beeld over de
evolutie die hun kind maakt. Samen wordt er gekeken welke stappen er allemaal kunnen gezet
worden.
Dit alles resulteert in een waardevol getuigschrift aan het einde van de schoolloopbaan op onze
school!
Zoals reeds vermeld trachten wij ons onder andere te focussen op de totale persoonlijkheidsontwikkeling van het kind. Hierbij moeten we heel doelgericht de leerplandoelen en lesdoelen breed observeren en evalueren. Als basis stellen we dat het welbevinden en de betrokkenheid bij de kinderen hierbij van primordiaal belang is. Het spreekt dan ook voor zich dat deze voorwaarden moeten nagestreefd worden voor we verder kunnen gaan in het proces.
Procesevaluatie gaat niet alleen over het handelen van het kind, maar ook over het handelen van de leraar. De leraar reflecteert tijdens en op het einde van het leerproces over het onderwijsleerproces (‘aanleerproces’). Ook hier geldt dat als de leraar vaststelt dat tijdens het aanleerproces iets misloopt, hij meteen een verklaring heeft voor eventuele tegenvallende resultaten en ook zijn eigen handelen in de gewenste richting kan bijsturen.
Vaardigheden kunnen we opsplitsen in verschillende domeinen. We hebben het over specifieke en algemene vaardigheden binnen bepaalde domeinen, maar tevens over de sociale vaardigheden en attitudes die we nastreven op onze school.
We moeten zeker ook oog hebben voor de motorische vaardigheden van de leerlingen, iets wat heel vaak over het hoofd gezien wordt. Onder andere binnen de activiteiten L.O. komt dit zeker aan bod.
Naast de sociale vaardigheden komen ook de andere LOETEN hierbij aan bod. Het is de taak van de school om deze eindtermen te bereiken bij de kinderen.
Aan het einde van het zesde leerjaar peilen we naar het bereiken van de eindtermen door middel van OVSG. Uit analyse hiervan trachten we preventief acties te koppelen.
We voelen dat de nood er is om op een brede manier te evalueren. Om hieraan tegemoet te komen trachten we een aantal instrumenten te gebruiken die zowel kennis, vaardigheden, attitudes observeren en evalueren als motiverend kunnen zijn voor de leerlingen door het bereiken van een brevet bijvoorbeeld. Hierbij trachten we enerzijds rekening te houden met het product maar mogen we het proces zeker niet uit het oog verliezen.
De algemene betrouwbaarheid van de evaluatiepraktijk wordt groter als de leraar een gevarieerd aanbod aan evaluatievormen inzet.
Van een aantal observaties en toetsen wordt de evolutie genoteerd in het leerlingvolgsysteem.
Binnen het kleuteronderwijs wordt er op de volgende manieren geobserveerd en geëvalueerd :
Binnen het lager onderwijs wordt er op de volgende manieren geobserveerd en geëvalueerd :
Evalueren is voor ons een continue proces. Dagelijks worden zaken bijgestuurd, actieplannen aangepast, lesvormen gewijzigd naargelang de noden van de kinderen,… De realiteit leert ons dat het onderwijs veel meer is dan het vastleggen van evaluatiemomenten, maar net de wil en het kunnen om in te spelen op alle voorziene en onvoorziene noden en momenten die zich voordoen. Dit vraagt van de leerkrachten en school een grote flexibiliteit, maar ook de ruimte om flexibel te mogen zijn.
Voor andere evaluatievormen ligt de planning vast. Zo liggen de afnames van alle genormeerde toetsen vast in een toetsenkalender die aan het begin van het jaar wordt opgesteld. Daaraan gekoppeld staat beschreven wie welke toets waar afneemt.
Daarnaast plannen de leerkrachten de evaluatiemomenten in in hun functionele jaarplanning. Op deze manier is het voor iedereen een houvast om te weten welke leerervaringen, duimen, WOEV’en ,… aan bod moeten komen en geëvalueerd zullen worden.
Eerlijkheidshalve moeten we ook toegeven dat het vastleggen van een functionele planning een enorm werk vraagt van de leerkrachten en dat deze louter passief is. Daar moeten we ons steeds van bewust zijn. Veel is afhankelijk van de gebeurtenissen doorheen het jaar, de klasgroep, eventuele vernieuwingen die moeten doorgevoerd worden, …
Een planning opstellen vormt een leidraad en voelt comfortabel. Er flexibel mee kunnen omgaan verwacht van de leerkrachten een groot organisatorisch talent.
‘Rapporteren’ kunnen we op drie manieren begrijpen : rapporteren op microniveau, op mesoniveau en rapporteren aan externen.
Op microniveau hebben we er voor gekozen dat het voor de leerlingen steeds zichtbaar is op welke manier ze zullen worden geëvalueerd en dat deze op de hoogte zijn aan welke criteria ze moeten voldoen.
Zo hebben we in het kleuteronderwijs gekozen voor onder andere het visualiseren van de leerervaringen met duidelijke criteria ,de blinkmuur, …
Binnen het lager onderwijs vinden we dit onder andere terug bij de visualisatie van de WOEV met de er aan gebonden criteria, de dikke duimen met criteria, clasdojo, …
Op mesoniveau rapporteren we vooral binnen ons eigen leerlingvolgsysteem. Dit is voor de transparantie maar vooral om de eigen kwaliteitszorg te kunnen bewaken. Het leerlingvolgsysteem is een centraal orgaan binnen onze school waarbij we resultaten kunnen opvragen, vergelijken en ons onderwijs bijsturen op korte of lange termijn. Dit gebeurt tijdens overlegmomenten, PV’s, …
Rapporteren naar externen gebeurt vooral door middel van het rapport, de agenda en het heen- en weermapje.
In het rapport in de lagere school vinden de ouders praktisch alle verschillende evaluaties terug : zowel de harde als de zachte. Het is onze visie om zo transparant mogelijk te rapporteren naar de ouders. Iedere evaluatie in de klas, of het nu een kennistoets is, een WOEV, een dikke duim,… deze komen allemaal op het rapport terecht. We hebben er bewust voor gekozen om voor observaties geen punten toe te kennen, maar om te werken met kleuren. De doelen zijn steeds weergegeven als Ik-doelen. Ook voor de LOETEN en media is dit het geval. Voor media hebben we verschillende doelen geclusterd binnen de verschillende onderdelen van het leerplan. Wij vinden het moeilijk om voor deze onderdelen punten toe te kennen, dus gebruiken we ook een kleur. Deze rapportering is tevens gekoppeld aan ons leerlingvolgsysteem.
Het sportrapport is opgesteld als een groeirapport zonder punten, tevens gekoppeld aan het leerlingvolgsysteem. Verschillende doelen van L.O. worden verschillende malen geëvalueerd op een schooljaar en kunnen dus meerdere malen voorkomen op het sportrapport. Naast deze doelstelling kan de ouder dus de evolutie zien van zijn/haar kind.
Dit is voor ons het meest essentiële luik binnen evaluatie. Toetsen om te toetsen en uiteindelijk niets doen met de resultaten is verleden tijd. Maar wat doen we eigenlijk met de resultaten?
Ons zorgbeleid en -structuur is zo opgebouwd dat er een soort automatisme is ontstaan van het analyseren van resultaten dmv foutenanalyses, afzonderen van doelen die niet bereikt zijn, koppelen van actieplannen,… tot aan het uitvoeren op de klasvloer.
